در برابر فردی که به ناموس آدم توهین می کنند بهترین رفتار چیست؟ یا در خیابان به همراه ناموستان قدم می زنید ناگاه فردی نگاه هرزه ای یا حرف و متلک می اندازد عکس العمل طرف باید چگونه باشد؟

یکی از صفات پسندیده که در روایات از آن تمجید شده ،غیرت و مردانگی است. از انواع غیریت ، غیرت ناموسی است.که از ویژگیهای مردانگی و فتوت است و از درون و فطرت انسان نشأت می گیرد، حتی اگر انسانی دین نداشته باشد، این صفت را دارد. هیچ مردی نمی تواند تحمل کند که دیگران به ناموس او نظر سوئی داشته باشند دین اسلام غیرت ناموسی را تأکید کرده است. البته گاهی در اثر گناه و بی غیرتی، طبیعت انسان عوض می شود، به طوری که اگر ناموس او به بیراهه برود، خوشش می آید. این از صفات بسیار بد است و در روایات از چنین فردی به "دیوث" یعنی بی غیرت تعبیر شده، از صفات خوک است.

مرد با غیرت نمی تواند تحمل کند که مرد دیگری به زنش نگاه می کند. اگر چنین موردی را مشاهده کرد، در مقام مقابله و عکس العمل بر می آید. ممکن است پرخاش و دعوا بکند، عصبانی بشود، یا حرف رکیک و بد از دهانش بیرون آید. گرچه بد و ناسزا گفتن، دعوا کردن خوب نیست ولی اینها همه از آثار عصبانیت در برابر آن تجاوز است. در این گونه موارد برای دفاع از ناموس باید عکس العمل همراه با تعقل و تدبر باشد.

در مرحله اول از بیهوده گویی و پرخاش پرهیز شود. ممکن است آن شخص به ناموس دیگری نگاه نمیکرده و ایشان پنداشته که به ناموس او نگاه می کند. باید ابتدا با تأنی و آرامش موضوع را پیگیری کرد.

در مرحله بعد اگر ثابت شد شخص قصد سویی داشته، برخورد مناسب داشت. باید بر اعصاب خود مسلط باشد و سعی کند از ناسزا گویی و فحاشی دوری کند.

بهترین کار این است که برای حفظ نظم، اول با اخلاق اسلامی او را متوجه اشتباه خودش بنمایند و اگر از این راه نتیجه نگرفتند به مراجع ذی صلاح قانونی مراجعه نمایند تا آنها مراحل بعدی از قبیل ضرب و غیره را انجام دهند و او را به سزای عملش برسانند.

در این جا لازم است که دو نکته دیگر عرض شود:

اول:

اینکه باید ناموس انسان با پوشش کامل اسلامی و بدون هیچگونه تبرجی بیرون آمده باشد، که اگر غیر این باشد معنا ندارد زمینه را برای چشم چرانی فراهم کنیم آنگاه به ما بربخورد، پس یکی از وظائف مردهای با غیرت دور نگهداشتن ناموسشان از نگاه های حرام و وقوع در آتش می باشد، و این یکی از آموزه های قرآنی است، آنجا که می فرماید: یا ایها الذین آمنوا قوا انفسکم و اهلیکم نارا وقودها الناس و الحجارة، اى کسانى که ایمان آورده‏اید خود و خانواده خویش را از آتشى که هیزم آن انسانها و سنگهاست نگه دارید، تحریم 6.

 

دوم:

وظیفه نهی از منکری که مؤمنین هنگام مشاهده گناه دارند عمومی است، به این معنا که هرگاه گناه را دیدند علاوه بر کراهت قلبی تذکر زبانی نیز می دهند و این مخصوص ناموس ما نیست، یعنی در این جهت اسلام هیچ فرقی میان حفظ ناموس و غیره نمی گذارد، تنها فرقش همان نکته اول است، یعنی حفظ ناموس از چشم چرانی، نه برخورد مضاعف با چشم چرانی که به ناموسمان نظر دارد، پس در این جهت فرقی میان ناموس ما با ناموس دیگران نیست.

 معمولا پیگیری از طرف قانون برای زمانی است که مزاحمت استمرار داشته باشد و شخص هتاک ، حرف و توهین خود را تکرار کرده باشد. البته قبل از پیگیری از راه قانون از تهدید به این که به مراجع قاونی شکایت می کنم و ... هم می توان استفاده کرد.

اما برخورد فیزیکی و  دست به یقه شدن در این گونه موارد توصیه نمی شود زیرا در حال عصبانیت شخص کنترل بر اعمال خودش ندارد و ممکن است باعث صدمه زدن و یا خدای ناکرده قتل و ... شود و باعث به وجود آمدن پشیمانی یک عمر شده است.

کاربر: اصولا کسی که هتاکی میکنه سالم نیست و وقتی کسی سلامت روان نداره چکار میشه کرد؟

پاسخگو: بندگان خاص خداوند رحمن آنها هستند که با آرامش و بى تکبر بر زمین راه مى روند و هنگامى که جاهلان آنها را مخاطب سازند سخن ملایم گویند.(فرقان/63)

مسلما فردی که توهین می کند و حرف های ناپسند می زند مصداق فرد جاهل است و بنا به آیه فوق مؤمنین هنگامی که نادان ها ایشان را طرف خطاب قرار دهند با ملایمت و نرمی پاسخ می گویند.و به فرموده علامه طباطبایی(ره)، پاسخى سالم مى دهند، و به سخنى سالم و خالى از لغو و گناه جواب مى گویند.... (پس) بندگان رحمان ، جهل جاهلان را با جهل مقابله نمى کنند.(تفسیر المیزان)

این گونه رفتار حکیمانه در برابر جاهلان در سیره پیامبر و ائمه بسیار دیده شده است از جمله : روزى یک نفر مسیحى به امام باقر علیه السلام جسارت کرد و گفت : «انتَ بقر؛ تو گاو هستی.»امام بدون اینکه خشمگین شود، فرمود: «لا انا باقر؛ نه من باقرم.» مسیحى گفت: تو پسر آن زن آشپز هستی؟ امام فرمود: آرى مادرم یک بانوى آشپز بود. آن مرد براى اینکه امام را عصبانى کند، دوباره گفت: تو پسر زن سیاه چرده، زنگى و دشنام گو هستی. امام پاسخ داد: اگر تو راست مى گویی، خدا مادرم را بیامرزد و اگر دروغ مى گویی، خداوند تو را ببخشد.

وقتى آن مرد مسیحى بردبارى و حلم بى پایان امام را مشاهده کرد که با این اهانت ها هرگز خشمگین نشد و کاملا بر نفس خود مسلط بود، زبان بر شهادتین جارى کرد و مسلمان شد.(المناقب، محمدبن شهر آشوب ج 4، ص207.)

همانطور که مشاهده می شود آن مرد نادان هم به شخص امام باقر علیه السلام و همه به مادر ایشان توهین کرد اما امام علیه السلام با رفتار حکیمانه خود و کظم غیظ چه تاثیر مثبتی روی آن فرد گذاشت.